پایان نامه نظريه صدق منطق دانان مسلمان
رساله كارشناسي ارشد
رشته الهيات گرايش فلسفه و كلام اسلامي
چكيده
درباره تئوري صدق در ميان فيلسوفان و منطق دانان جهان شش نظريه وجود دارد رايج ترين و قديمي ترين آنها نظريه مطابقت است كه سابقة آن به يونان و ارسطو ميرسد هر چند در آثار ارسطو به طور مستقل به اين بحث پرداخته نشده است. فلاسفه اسلامي به طور قطع و بدون ترديد به اين نظريه معتقدند و همچنين بسياري از فيلسوفان مغرب زمين در تعريف صدق قضايا به نظريه مطابقت قائلند.
اساس نظريه مطابقت اين است صدق قضيه عبارت از مطابقت آن با واقع و نفس الامر و اين مسأله مبتني بر دو اصل است اول اينكه واقعيتي هست و دوم اينكه ذهن ما قادر به كشف واقعيت ميباشد.
فيلسوفان غربي در مورد صدق به تئورهاي ديگر معتقدند كه اين تئوريها عبارتند : ۱- تئوري هماهنگي : اين نظريه به فلاسفه عقل گرا نسبت داده شده و آنها معتقدند كه صدق يك گزاره تنها به معناي سازگاري آن با نظامي از قضاياي ديگر عقلي است. و برخي از پوزيتويستها از اين تئوري دفاع كردهاند و برخي از اينها معتقد بودند كه قضاياي حسي و تجربي صدقشان از راه مطابقت معلوم ميشود و قضاياي كه تجربي و حسي نيستند صدقشان بوسيله سازگاري آنها با گزارههاي آزموده شده بدست ميآيد و بعضي از پوزيتويستها معتقدند تنها راه آزمون صدق قضايا ارتباط دروني ميان خود باورها است.
۲- تئوري عمل گرايانه : پيرس و جيمز و ديوئي از طرفداران اين تئوري هستند و آنها در معناداري معتقدند كه معناي يك لفظ عبارت از پيامد عملي يا تجربي آن.
۳- تئوري زيادتي صدق : طرفداران اين نظريه معتقدند كه محمول صادق و كاذب زايد است و ميتوان آنها را حذف كرد و هيچ تأثيري در جمله ندارند.
۴- نظريه غير توصيفي صدق : معتقدان به اين تئوري ميگويند كه صدق و كذب كلمات توصيفي نيستند بلكه كلمات انجازي و تأييدي و انشايي هستند.
۵- نظريه سمانتيكي صدق تارسكي : تارسكي ضمن قبول نظريه صدق ارسطويي با ارائه نظريه زبان و فرا زبان به بازسازي اين تئوري پرداخته تا از شبهات و پارادوكسهاي كه در زبان پيش ميآيند جلوگيري كند و از نظر وي صدق و كذب عناصر فرا زباني هستند در حاليكه راست و دروغ عناصر زباني هستند.
فهرست مطالب
عنوان
فصل اول : مقدمه و پيشينه تاريخي
بخش اول : مقدمه و كليات و معاني حق و صدق نزد حكماي اسلامي
مقدمه ………………………………۳
تعريف مسأله …………………………۳
سوالهاي اصلي تحقيق …………………..۴
فرضيههاي تحقيق ………………………۴
هدفهاي تحقيق ………………………..۴
روش تحقيق …………………………..۴
سابقه تحقيق …………………………۵
معاني حق و صدق نزد حكماي اسلامي ………..۵
تمايز حق و صدق ………………………۶
۱-۹-۱- راي مشهور حكماي اسلامي …………. ۶
۱-۹-۲- نظريه برخي از فيلسوفان غربي ……. ۷
۱-۹-۳- نظريه شهيد مطهري ……………… ۸
بخش دوم : پيشينة تاريخي نظريه مطابقت صدق
۲-۱- سابقه نظريه مطابقت در يونان ………… ۱۰
۲-۱-۱- مطابقت از نظر افلاطون ……………… ۱۰
۲-۱-۲- نظريه مطابقت از ديدگاه ارسطو ………. ۱۲
۲-۱-۳- نظريه مطابقت از نظر فارابي ………… ۱۴
۲-۱-۴- نظريه مطابقت از ديدگاه ابن سينا ……. ۱۵
۲-۱-۵- نظريه مطابقت از ديدگاه سهروردي …….. ۱۶
بخش سوم : آيا نظريه مطابقت تعريف صدق است يا ملاك آن
۳-۱- تمايز تعريف صدق و ملاك صدق ………….. ۱۹
۳-۲- ديدگاه برخي از فلاسفه اسلامي …………. ۲۰
۳-۳- ديدگاه برخي از فلاسفه غربي ………….. ۲۱
۳-۴- نقد و بررسي ………………………. ۲۱
فصل دوم : تئوري صدق از نظر منطق دانان غربي
بخش اول : نظريه مطابقت
توضيح نظريه مطابقت ………………….۲۵
نظريه مطابقت در نظر منطق دانان جديد غرب۲۵
مطابقت و اتميسم منطقي ……………..۲۵
اشكالات نظريه مطابقت ……………….۲۹
بخش دوم : تئوري هماهنگي
۲-۱- تئوري هماهنگي يا سازگاري …………… ۳۵
۲-۲- اصل ارتباط دروني ………………….. ۳۶
۲-۳- درجات صدق ………………………… ۳۷
۲-۴- ايرادات نظريه هماهنگي ……………… ۳۸
بخش سوم : تئوري عمل گرايانه
۳-۱- تئوري عمل گرايانه …………………. ۳۷
۳-۲- نظريه شيلر ……………………….. ۴۴
۳-۳- نقد و بررسي اين نظريه ……………… ۴۵
بخش چهارم : تئوري زيادتي صدق
۴-۱- تئوري زيادتي صدق ………………….. ۴۹
۴-۲- اشكالات نظريه زيادتي صدق ……………. ۵۰
بخش پنجم : نظريه غير توصيفي صدق …………. ۵۳
۵-۱- نظريه غير توصيفي صدق ………………. ۵۳
۵-۲- اشكالات نظريه غير توصيفي صدق ………… ۵۶
بخش ششم : نظريه سمانتيكي صدق تارسكي
۶-۱- تبيين نظريه سمانتيكي تارسكي ………… ۵۶
۶-۱-۱- مفهوم صدق به عنوان موضوع نظريه معنا شناختي تارسكي ۵۸
۶-۱-۲- تعريف صدق در نظريه معناشناسي تارسكي … ۶۳
فصل سوم : نظريه مطابقت صدق از نظر فيلسوفان و منطق دانان مسلمان
بخش اول : آيا مطابقت مربوط به علوم حضوري است يا حصولي
تعريف علم حضوري وحصولي ………………۷۹
رابطه مطابقت با علم حضوري و حصولي …….۸۱
راهيابي خطا در علم حضوري …………….۸۳
بخش دوم : نظريه مطابقت به عنوان روش صدق در تصورات يا تصديقات ۸۵
بخش سوم : رابطه خبر با صدق و كذب
۳-۱- تحليلي كه صدق و كذب پذيري را تعريف قضيه ميداند ۹۱
۳-۲- تحليلي كه صدق و كذب پذيري را ملاك تمايز قضيه ميداند ۹۲
۳-۳- اشكال پارادكس دروغگو بر هر دو تحليل …. ۹۴
بخش چهارم : مناط صدق و كذب قضايا
۴-۱- بررسي اجمالي اختلاف حكما در تقسيم قضايا . ۹۷
۴-۲- صدق و كذب در انواع قضايا …………… ۱۰۱
۴-۲-۱- قضاياي خارجيه …………………… ۱۰۱
۴-۲-۲- قضاياي ذهنيه ……………………. ۱۰۱
۴-۲-۳- قضاياي حقيقيه …………………… ۱۰۶
بخش پنجم : معاني نفس الامر ……………… ۱۰۵
۵-۱- نفس الامر به معناي عالم امر و عقول مجرده ۱۰۶
۵-۲- نفس الامر به معني في نفسه …………… ۱۰۸
۵-۳- نفس الامر به معناي عالم ثبوت اشياء …… ۱۰۹
۵-۴- نقد و بررسي معاني ذكر شده از نفس الامر .. ۱۱۰
بخش ششم : مطابقت در مباحث وجود ذهني
۶-۱- مطابقت در مباحث وجود ذهني ………….. ۱۱۳
۶-۱-۱- اهميت بحث وجود ذهني ……………… ۱۱۳
۶-۱-۲- تاريخچه وجود ذهني ……………….. ۱۱۳
۶-۱-۳- تبيين نظريه وجود ذهني ……………. ۱۱۴
۶-۱-۴- آيا انحفاظ ماهيت از لوازم نظريه مطابقت است يا از مبناي آن …………………………………….. ۱۱۸
بخش هفتم : نظريه مطابقت از ديدگاه برخي از فيلسوفان مسلمان
۷-۱- نظريه ملاصدرا درباره مطابقت …………. ۱۲۳
۷-۲- حكيم سبزواري ……………………… ۱۲۵
۷-۳- علامه طباطبايي …………………….. ۱۲۶
۷-۴- شهيد مطهري ……………………….. ۱۳۸
۷-۵- استاد مصباح يزدي ………………….. ۱۴۴
۷-۶- جمع بندی و نتیجه گیری ……………… ۱۴۸
پایان نامه نظريه صدق منطق دانان مسلمان
قیمت : 6500 تومان